کاوه رستم‌پور؛ روح‌الله مجتهدزاده؛ محمد ابراهیم مظهری؛ مهدیه محمودی
دوره 24، شماره 96 ، مهر 1402، ، صفحه 39-58
چکیده
توسعه آزادراهی سالیان اخیر، بسیاری از مسیرهای تاریخی و شهرهای کوچک‌تر را از چرخه حمل‌و‌نقل مسافری کشور خارج نموده و به اقتصاد آنها آسیب وارد کرده است. لازمه حفاظت و احیای این مسیرها، شناخت دقیق استعدادها ...
بیشتر
توسعه آزادراهی سالیان اخیر، بسیاری از مسیرهای تاریخی و شهرهای کوچک‌تر را از چرخه حمل‌و‌نقل مسافری کشور خارج نموده و به اقتصاد آنها آسیب وارد کرده است. لازمه حفاظت و احیای این مسیرها، شناخت دقیق استعدادها و جاذبه‌های حول آنها است و از آنجا که عمده راه‌های کشور در قرن گذشته بر بستر شبکه راه‌ها در دوره قاجار شکل گرفته‌اند، منابع تاریخی این دوره شناخت بهتری از این مسیرها ارائه می‌دهند. این منابع به دو دسته اصلی اروپائی و ایرانی تقسیم می‌شوند. استخراج اطلاعات مناسب جغرافیایی از منابع ایرانی در مقابل گزارش‌های مأموران اروپائی مجهز به دانش و ابزار روز دنیا قابل‌مقایسه نیست؛ بنابر این هدف پژوهش حاضر، تبیین نقش گزارش‌های مأموران اروپائی در شناخت راه‌های ایران در دوره قاجار با محوریت مسیر ملایر- بروجرد است که به روش تحلیل تاریخی و با استفاده از منابع دست اول کتابخانه‌ای و بایگانی‌ها انجام گرفته است. نتایج پژوهش نشان می‌دهند که گزارش‌های دقیق مأموران اروپائی، علاوه بر آنکه در کیفیت معرفی این مسیر بسیار متفاوت هستند، مسیر دیگری را با عبور خط تلگراف به‌عنوان مسیر اصلی معرفی کرده‌اند که در منابع ایرانی اشاره‌ای به آن نشده و از لحاظ فاصله، کوتاه‌ترین و از لحاظ جاذبه‌های طبیعی و تاریخی بسیار غنی است. این امر می‌تواند در مورد بسیاری از نقاط دیگر کشور صدق کند و موضوع پژوهش‌های آتی قرار گیرد.
